Wstęp
Jak doszło do naszego projektu
Kilka lat temu nasi przyjaciele przeprowadzili się do dzielnicy Heiligkreuz w Trewirze. Odwiedzając ich dom po raz pierwszy, zauważyliśmy, że jedna z sąsiednich ulic nosi nazwę „Breslauer Straße” (ulica Wrocławska), od rodzinnego miasta naszych rodziców. Ucieszyłyśmy się, ale nie zastanawiałyśmy się wtedy zbyt długo, dlaczego ta ulica została nazwana na cześć polskiego miasta. Jakiś czas później, przed wizytą w teatrze, natknęłyśmy się na tablicę z brązu na tak zwanej Heimatbrunnen (Fontannie Ojczyzny) przed ratuszem w Trewirze. Obok słów „Jedność i Prawo i Wolność” widniało sześć nazw miast, z Wrocławiem na czele. Dziwiłyśmy się, dlaczego zostały one umieszczone na publicznym placu w zachodnioniemieckim mieście przy granicy z Luksemburgiem, ale także tym razem nie poświęciłyśmy tej kwestii zbyt wiele czasu.
Latem 2024 r. postanowiłyśmy po raz drugi wziąć udział w konkursie historycznym pod patronatem Prezydenta Niemiec. Kiedy na początku września dowiedziałyśmy się, że tegoroczny temat to „Granice w historii”, przypomniałyśmy sobie, jak nasz ojciec opowiadał o swoim dzieciństwie w Polsce. Przekazywał nam rodzinne historie, zwłaszcza te dotyczące jego dziadków i ich przymusowego przesiedlenia z Kresów na Dolny Śląsk. Od tego osobistego powiązania rozpoczęłyśmy nasze opracowanie tej części rodzinnej historii.
Im dłużej prowadziłyśmy poszukiwania, tym bardziej zdawałyśmy sobie sprawę, że musimy przedstawić nie tylko polską, ale i niemiecką stronę tych wydarzeń. Z tego powodu odwiedziliśmy Haus Schlesien w Königswinter, którego stała wystawa pokazuje niemiecką perspektywę opisywanych zdarzeń. Zupełnie przypadkowo spotkałyśmy tam pana Manfreda Lemperta, który sam doświadczył wypędzenia w wieku dziewięciu lat. Opowiedział nam swoje wspomnienia z 1946 roku, kiedy to jego rodzina została przesiedlona z Dolnego Śląska do Niemiec Zachodnich. Zrozumiałyśmy wtedy, że możemy przedstawić skomplikowaną historię przesiedleń za pomocą osobistych doświadczeń naszych dwóch rodzin.
Ilustracja 1. Fontanna Ojczyzny w Trewirze
Na początku nie zdawałyśmy sobie sprawy, jak ogromny i złożony jest to temat, zarówno po stronie niemieckiej, jak i polskiej. Nie spodziewałyśmy się, że nasze badania pociągną za sobą konieczność przeczytania sterty książek, odbycia czterech podróży badawczych (w tym dwóch do Polski), spotkania z naszą dalszą rodziną, przeprowadzenia wywiadów z dwoma świadkami epoki i (po raz pierwszy w naszym życiu) wywiadu z autorką. Jednak wszystko to udało się nam zrealizować w ciągu 5 miesięcy.
Zapraszamy do zapoznania się z wynikami naszej pracy i dowiedzenia się więcej o konsekwencjach zmian granic po II wojnie światowej.